Ekim KILIÇ
New York
ABD’ye ba?l? ancak özerk Karayip adas? olan, may?s 2017’de kamu borcu nedeniyle iflas aç?klayan, eylül 2017’de ise Mari kasabas? s?ras?nda büyük y?k?m ya?ayan Porto Riko’nun, ba??ms?zl?k yanl?s? halk önderlerinden Oscar López Rivera, Obama’n?n son döneminde, daha Trump ba?kanl???n? ilan etmeden önce özgürlü?üne kavu?tu. 1981’de “ABD otoritesine kar?? komplo” gerekçesiyle hapse at?lan Rivera, ömrünün 35 y?l?n? -12 y?l? hücrede olmak üzere- ABD’nin Marion (Illinois) ve ADX Florence (Colorado) hapishanelerinde mahkum olarak geçirdi. FALN (Ulusal Kurtulu?un Silahl? Güçleri) üyesi olan Rivera’ya, “Amerikalar’?n Nelson Mandela’s?” deniyor.
ABD’nin uluslararas? hukuku, kolonyalizm suçu i?leyerek çi?nedi?ini ifade eden ve buna kar?? mücadele yürüten Oscar López Rivera ile Amerika’daki politik mahkumlar için olu?turulan bir platform olan Jericho Adalet Hareketinin 20. y?ldönümü etkinli?inde konu?tuk.
HER ?EY? ÖZELLE?T?RD?LER
Porto Riko’nun ABD’ye ba??ml? bir ülke olmas?n?n ekonomik ve sosyal sonuçlar? nelerdir?
Porto Riko’nun ekonomisi korkunç bir durumda. Amerika Birle?ik Devletleri’nin 1898’de Porto Riko’yu i?gal etti?i andan beri korkunçtu. Kendi iç pazar?m?z? asla geli?tiremedik. Tamamen, tamamen sömürüldük. Porto Riko’da yap?lan her kuru? her dolar ABD bankalar?na gidiyor. E?er ?u anda bir ma?azaya gidip kredi kart?m? kullan?rsam, bu para Porto Riko’da kalmayacak. Bu para do?rudan herhangi bir ABD bankas?na gidecek. Y?ll?k olarak milyarlarca dolar Porto Riko’dan ç?k?p gidiyor. Ve ayn? zamanda, bu, Porto Riko halk?n?n sahip oldu?u her ?eyi, kamuya aç?k olan her ?eyi özelle?tirme sürecidir. Her ?eyi özelle?tirmek istediler. Telefon ?irketimizi, Porto Rikolular?n telefon ?irketini 1998’de kaybettik. Özelle?tirildi. Bina içi bombo? bir ?ekilde orada duruyor bugün. Porto Riko’yu terk etmek zorunda kalan i?çilerin i? bulabilecekleri tek yer ABD’deydi. Ayn? ?ey havaalan?nda da oldu. Ayn? ?ey kara yollar?nda da oldu. Ayn? ?ey hastanelerle de oldu.
Bugün, Porto Riko’nun sa?l?k sisteminin olmad???n? söyleyebiliriz. Kas?rga sonras? Porto Rikolular hastanelerin durumunun ne kadar kötü oldu?unun fark?na vard?lar. Porto Rikolular?n hayatlar? tehdit alt?nda. Çünkü sa?l?k ko?ullar? korkunç. Sömürgecilik, insanl??a kar?? bir suçtur. 1898’den bu yana Amerika Birle?ik Devletleri Porto Riko’lulara kar?? bu suçu i?liyor. Bizim ba??ms?z ve egemen bir ulus olmam?z için Porto Riko’ya ihtiyac?m?z var. Bu yüzden Porto Riko’yu kolonyalizmden temizlemek istiyoruz.
ABD, HER ÖZGÜRLÜK HAREKET?N? BASTIRDI
Neden Porto Riko ba??ms?zl???n? henüz kazanamad?? Arkas?ndaki nedenler nelerdir?
ABD, her hareketi bast?rd?. Ben 35 y?l?n? hapiste geçiren birisiyim. Çünkü Porto Riko’nun ba??ms?zl??? için sava??yorum. Fakat tarihsel olarak 1898’den beri Porto Riko’yu ba??ms?z ve egemen bir millet olarak görmek için mücadele eden Porto Rikolular hapishaneye gönderildi. Yani 120 y?l boyunca zulüm gördük, suçlu bulunduk ve ba??ms?z ve egemen bir Porto Riko istedi?imiz için hapishaneye gönderildik.
Geçen hafta Porto Riko’da belediyeleri ziyaret ettiniz. Ne gördünüz? Kas?rgadan sonra Porto Riko’daki son durumu nas?l ifade edersiniz?
Porto Riko’daki durum muhtemelen son 70 y?ldaki en kötü durum. En son Amerika Birle?ik Devletleri’nin 1929 büyük ekonomik bunal?m? döneminde Porto Riko, bu dönemi üç kat daha s?k?nt?l? ya?ad?. Porto Riko, bunal?m?n ba?lad??? andan itibaren gerçekten korkunç ko?ullara maruz kald?. Ve bugün, son yirmi y?lda artan sömürü ve özelle?tirmeyle beraber ayn? ekonomik durum ile kar?? kar??yay?z. Porto Riko, kas?rgadan bu yana ya?anabilir ko?ullara eri?emedi. Porto Riko’da nüfusun yüzde 72’sinin ya?ad???, evlerinde elektrik ve su olmayan, hatta evi olmayan insanlar?n bulundu?u kasabalar var.
KAMU OKULLARI KAPATILDI
Ülkenin iflas etti?inin aç?kland??? ekonomik kriz, ard?ndan ABD’nin bir eyaleti olunmas? talebiyle sonuçlanan referandum gibi olaylar, ba??ms?zl?k için mücadele sürecini nas?l etkiledi?
Birle?ik Devletler Kongresi bir yasay? kabul etti. Ve Obama yönetimi taraf?ndan onayland?. Mali kontrol kurulu ad? alt?nda, Porto Riko halk?n?n seçmedi?i yedi ki?i, Porto Riko halk? taraf?ndan tercih edilmemi? yedi ki?i seçildi. Bu yedi ki?i Washington taraf?ndan seçildi. Bu yedi ki?i Porto Riko’da neler olaca??n? belirliyorlar. Örne?in, son 3 ya da 4 y?lda, 300’e yak?n okulumuz kapat?ld?. Bunlar Porto Riko’daki okul sistemimizin bir parças?d?r. Geçen y?l 157 devlet okulu Porto Riko’da kapat?ld?. 300 okulu daha kapatmak istiyorlar. 7 bin ö?retmenin i?ten at?lmas?ndan bahsediyorlar. Bizim Porto Riko’da bir e?itim sistemine sahip olmam?z için bu ö?retmenlere ihtiyac?m?z var. Yapmak istedikleri, ABD hükümetinin olu?mas?nda suç orta?? oldu 74 milyar dolarl?k aç??? kapatmak. Bizlerin, Porto Riko halk?n?n, paran?n nas?l harcanaca??n? tam olarak bilmesi için bir denetim talebinde bulunduk. Her f?rsatta reddedildik. Her zaman mahkemelere gittik. Her istedi?imizde, borcun bir denetiminin olmayaca?? söylendi. ?imdi kimin paras? var? 74 milyar dolar kime gitti? Bilmiyoruz. Bilmek istiyoruz.
ABD, GÜNEY AMER?KA’DAK? EGEMENL???N? GER? ?ST?YOR
Karayipler’de antiemperyalizm, antikolonyalizm ve antikapitalizm için yerel güçleri kapsayan bir dayan??ma a?? var m??
Karayipler’de bir model olarak Küba’ya sahibiz. Güney Amerika’da, bir model olarak Venezuela’ya sahibiz. Orta Amerika’da, model olarak Nikaragua’ya sahibiz. Yine Güney Amerika’da, bir model olarak Bolivya’ya sahibiz. Bunlar i?leyen ülkeler. Ve bunlar, ABD’nin ekonomilerini yeniden düzenlemek ve var olan hükümetlerini dü?ürmek için çok çaba harcad??? önemli olan ülkeler. Buna ra?men hayatta kalmay? ba?ard?lar. Ve böylece, ülkelerin bir araya gelebildikleri, kendi hükümetlerine sahip olabilecekleri, ABD’nin daha az ve daha az müdahale edebilece?i birçok örne?imiz oldu?unu dü?ünüyorum. Ancak ABD müdahaleleri durdurmuyor. Bolivya’daki, Ekvador’daki, Venezuela’daki ve Küba’daki halklar?n ülkeleri ABD’nin müdahalelerine maruz kalm??t?r. Ancak ABD ba?ar?l? olmam??t?r. ABD bu ülkeleri ele geçirip onlar? oligar?ilerine geri döndürmek istiyor. ABD, Güney Amerika’daki egemenli?ini tekrar geri kazanmak istiyor. Fakat halklar en çok da kendi ülkeleri için sava??yorlar. Farkl? bir sistem istiyorlar. Ayr?cal?kl? az?nl???n ç?karlar?n? de?il, halk?n ç?karlar?n? temsil eden bir sistem istiyorlar. Bu ülkeler gerçekten yol katediyor. Ve umuyorum ki, ilerlemeye devam edecekler. Ve gittikçe daha fazla ülke, ister Arjantin’de, ister Brezilya’da, ister Uruguay’da, ister ?ili’de ve ister Kolombiya’da olsun, halklar?n ç?karlar?na cevap veren bir politik ve ekonomik sistemlere sahip ülkelere dönü?ecek. Güney Amerika’daki, Orta Amerika’daki, Karayipler’deki her ülke bütün iktidara ve halklar?n ç?karlar?n? temsil eden yönetimlere sahip olacakt?r. Porto Riko’da ABD hükümeti ABD’nin ç?karlar?n? temsil ediyor, Porto Riko halk?n?n ç?karlar?n? de?il.
PORTO R?KO, KOLONYAL?ZMDEN KURTULAB?L?R
Bir y?l önce özgürlü?ünüzü kazand?n?z. Mahkum edilmeden öncesinde bir özgürlük sava?ç?s?yd?n?z. Ve hâlâ öylesiniz. Porto Riko’nun ba??ms?zl?k mücadelesi için planlar?n?z ya da önerileriniz nelerdir?
?u anki amac?m?z Porto Riko’yu kolonyalizmden temizlemektir. Ve çok basit bir mesaj veriyoruz. Porto Riko’yu seviyorsak, e?er kültürümüzü seviyorsak, e?er kimli?imizi seviyorsak, e?er ya?am tarz?m?z? seviyorsak, o zaman bize Porto Riko için sava?mak ve onu kolonyalizmden kurtarmak yara??r. Porto Riko ulusu ya?ayabilir. Bir Porto Riko ulusu yarat?labilir ve çok güçlü bir ulus olabilir. Yapmam?z gerekenleri yapmak için hepimiz birlikte çal??mak zorunday?z. ?nsan kayna??m?z var. Do?al kaynaklara sahibiz. Ayr?ca, Porto Riko’yu potansiyeli olan ülkeye dönü?türme potansiyeline sahibiz. Yapabilece?imize inan?yorum. Son nefesimize dek Porto Riko’yu varl?k potansiyeli olan ulus haline getirmek için kesinlikle sava?aca??z. Sava?mal?y?z. Mücadele etmeliyiz. Porto Rikolular?n ço?unun Porto Riko’yu sevdi?ini biliyoruz. Ve sevgimizden güç alarak Porto Riko’yu kolonyalizmden ar?nd?raca??z.
ABD, geçmi?ten beri Porto Riko’da yapt?klar?n? ödemekten bir ?ekilde kurtuluyor. Çünkü dünyan?n geri kalan? bazen ABD’yi görmezden geliyor, veya bazen ABD’nin müttefiki oluyor. Özellikle ?u anda Birle?mi? Milletler Genel Kurulunun gündeminde, bir pozisyon almak ve Porto Riko’nun kolonile?mesini durdurmak olmal?, Birle?ik Devletler hükümetini uluslararas? hukuka sayg? göstermeye zorlamal?. Çünkü uluslararas? hukuk, kolonilicili?in insanl??a kar?? bir suç oldu?unu söylüyor. Ve kolonizasyon meselesinde bütün dünya Porto Riko’nun arkas?nda olmal?.
Son Düzenlenme Tarihi: 03 Nisan 2018 10:36
